Tại sao ngày đầu năm gọi là “Nguyên đán”?

Trả Lời: 

Hiện nay, ở Trung Quốc ngày mồng một tháng Giêng dương lịch hàng
năm được gọi là ngày “Nguyên đán” (Ở Việt Nam, Nguyên đán là ngày
mồng một tháng Giêng âm lịch). Trong tiếng Hán, chữ “nguyên” nghĩa là bắt
đẩu, tức là thứ nhất, còn chữ “đán” nghĩa là một ngày hoặc buổi sáng. Hai
chữ này được ghép lại với nhau thì dùng để chỉ ngày đẩu tiên trong một năm.
Thời gian Trái đất xoay quanh Mặt trời được một vòng theo phương
pháp làm lịch gọi là một năm. Song sự vẩn chuyển của Trái đất quanh Mặt
trời không có điểm đẩu và điểm cuối cố định, vì thế điểm đẩu và điểm cuối
của một năm là do con người quy định. Do đó phương pháp làm lịch không
thống nhất.
Ở Trung Quốc, theo truyền thuyết thì cái tên gọi “Nguyên đán” có nguồn
gốc từ một vị hoàng đế trong Tam hoàng Ngũ đế có tên là Chuyên Húc.
Chuyên Húc lấy tháng Giêng nông lịch là Nguyên và ngày mồng một là Đán.
Về sau có những triều đại lại thay đổi nhật ký của ngày Nguyên đán. Chẳng

hạn nhà Hạ và nhà Thương lấy ngày mồng một tháng Mười Hai là Nguyên
đán. Nhà Chu lấy ngày mồng một tháng Mười Một làm Nguyên đán, nhưng
đến đời Hán Vũ Đế lại lấy ngày mồng một tháng Giêng là Nguyên đán, rồi
từ đó đến nay trải qua các thời đại, nhật kỳ của ngày Nguyên đán không còn
thay đổi nữa.
Từ sau cách mạng Tân Hợi, người Trung Quốc chuyển sang dùng Công
lịch và ngày Nguyên đán âm lịch được đổi tên là Xuân tiết (ngày Tết xuân),
còn ngày mồng một tháng Giêng của lịch mới thì được gọi là Tân niên (ngày
năm mới).
Năm 1949, Hội nghị Toàn thể khoá I Hội nghị Nhân dân Chính trị Hiệp
thương Trung Quốc đã thông qua việc sử dụng “cách ghi năm theo Công
nguyên” và chính thức quy định ngày mồng một tháng Giêng Công lịch là
ngày Nguyên đán.
Ngày nay, nhiều quốc gia áp dụng Công lịch đều lấy ngày mồng một
tháng Giêng làm Nguyên đán. Nhưng vẫn có một số quốc gia và dân tộc, do
phương pháp làm lịch dựa theo tín ngưỡng tôn giáo, phong tục tập quán, khí
hậu các mùa… không đồng nhất, cho nên nhật ký ngày Nguyên đán của mỗi
nước được định ra không như nhau. Ví dụ người Ai Cập lấy ngày nước sông
Nil bắt đẩu dâng lên làm ngày Nguyên đán.