Trả Lời:
Gió tạo nên sóng và chiều cao của sóng phụ thuộc vào sức gió, thời gian
thổi của gió và diện tích của mặt nước mà gió thổi qua. Giả sử một cơn bão
có gió cấp 12 (khá hiếm) lướt qua từ eo biển Trung Mỹ, băng qua bề mặt
Thái Bình Dương, đến vùng biển Đông của Việt Nam, vượt quãng đường
xấp xỉ 18.000 km,thì sau một giờ di chuyển, nó tạo được những con sóng có
độ cao trung bình là 4,2 mét. Theo các tính toán, sau một ngày đêm, sóng do
cơn bão này tạo ra sẽ cao trung bình 14,1 mét, sau hơn một tuẩn, sóng đạt
20,7 mét nhưng rồi dừng ở đó, không thể cao hơn được nữa do nhiều yếu tố
cản trở, trong đó quan trọng nhất là trọng lực.
Vậy thì từ đâu sinh ra những con sóng lừng cao hơn 25 mét? Lại càng khó
hiểu hơn khi sóng lừng cao trên 30 mét thường xuất hiện vào những lúc biển
tốt, hoàn toàn không có gió lớn. Ngày 27/02/2003, tàu Permcủa hải quân
Nga đã đo được chiều cao của một con sóng lừng thuộc vào hàng kỷ lục: 34
mét bằng chiều cao của một toà nhà 12 tẩng! Các nhà khoa học còn cho rằng
có thể có những con sóng lừng cao trên 50 mét, dù cho đến nay chưa ai bắt
gặp. Về lý thuyết, những con sóng lừng có thể xuất hiện trong lúc biển động
và nếu một con sóng lừng cao trên 30 mét “đội” trên đẩu mình một con sóng
20 mét do gió tạo ra thì chiều cao tổng cộng rõ ràng là trên 50 mét.
Xác suất xảy ra điều này là rất thấp, song không phải là bằng không.
Năm 1995, trên vùng biển Bắc của Nga, trong một cơn biển động, sóng đã
quét sạch mọi thứ trên một giàn khoan dẩu của hãng Staoil mà lúc bình
thường dàn khoan này là cao 41 mét so với mặt biển. Người ta nghi đây là
loại sóng mẹ -con nói ở trên.
Trong khuôn khổ chương trình lớn MaxWave của Cơ quan vũ trụ châu
Âu, có một dự án mang tên là WaveAtlas(Bản đồ sóng). Dự án này có nhiệm
vụ phát hiện hoặc dự báo về sóng lừng nhằm cảnh báo cho những tàu thuyền
trên các hải trình quan trọng. Các nhà khoa học thực hiện dự án này không
thể nào lý giải nổi hiện tượng sóng lừng xuất hiện đơn lẻ nhưng cũng có thể
xuất hiện thành cặp, thậm chí nhánh bộ ba, bộ bốn, bộ năm… song song
nhau. Lại nữa, sóng lừng có thể bất ngờ nhô lên, đứng nghễu nghện vài phút
rồi đổ sụp xuống, tan biến không để lại dấu vết, nhưng cũng có thể lừng lững
tiến bước vượt hàng nghìn kilomét như bức tường nước di động, thậm chí cả
trong trường hợp xuất hiện thành bộ ba, bộ bốn. Tất nhiên cẩn có một lực tác
dụng tức thời dâng nước lên cao thành sóng lừng, nhưng lực nào giữ cho
sóng chắc chân trên đường “hành quân” nghìn dặm như vậy?
Sóng lừng quả là một thứ “hạt dẻ” khó nhằn đối với các nhà nghiên cứu
vì “chúng không phụ thuộc bất cứ quy luật tự nhiên hay nguyên tắc vật lý
nào cả”. Trên quan điểm toán học, một số người cho rằng sóng lừng là tích
hợp của nhiều con sóng nhỏ, song xem ra lý thuyết này không vững, vì khi
có sóng lừng xuất hiện ngay trong điều kiện trời yên biển lặng. Trên quan
điểm hải dương học, số khác lại cho rằng ở những nơi mà gió đang thổi
ngược chiều cản trở dòng hải lưu bỗng yếu đi, dòng chảy đột ngột tăng tốc,
phẩn nước chảy nhanh ở đằng sau va chạm với khối nước chảy chậm ở phía
trước gây ra hiện tượng sóng lừng. Thuyết này tuy có vẻ có lý, song lại
không thể áp dụng để lý giải sóng lừng vùng biển Bắc, nơi không hệ có dòng
hải lưu nào cả.
Một số khác nữa vận dụng kiến thức vật lý địa cẩu, cho rằng ở một số
nơi trên Trái đất, đặc biệt trên các đại dương, có những điểm mà trọng lực có
những biến thiên nhất định; nếu ở đó lực hút của Trái đất cao hơn mức bình
thường thì sẽ tạo ra vùng lõm trên mặt biển, trường hợp ngược lại tạo vùng
lồi (trên thực tế, các nhà du hành vũ trụ quả có quan sát được những vùng lồi
hoặc lõm như thế trên bề mặt các đại dương). Dưới tác động của lực quay
Trái đất, kết hợp với nhiều yếu tố khác nữa, ven rìa các vùng lồi hoặc lõm
này rất có thể xuất hiện sóng lừng. Nhưng điều lạ là sóng lừng vẫn thường
xuất hiện ngay cả ở những nơi mà lực hút Trái đất tỏ ra bình thường và trên
mặt biển chẳng có vùng lồi hay lõm nào cả. Mọi chuyện lại rơi vào bế tắc.
Qua hoạt động thực tiễn, các chuyên gia thuộc dự án WaveAtlaskhẳng
định: không thể dự báo sóng lừng, cả về thời gian lẫn địa điểm. Họ chỉ có thể
đưa ra những lời khuyên: các nhà khai thác dẩu nên nâng chiều cao giàn
khoan lên tối thiểu 20%, các chủ tàu biển, ngoài việc chớ quên mua bảo
hiểm, nên gia cố mạn và boong tàu, tăng khả năng chống chịu nếu chẳng
may bị sóng lừng ập xuống, còn khách du lịch đường biển thì. chỉ còn cách
phó mặc cho sự may rủi mà thôi.
Giảm 495.000₫
Giảm 693.000₫
