Tại sao phòng quan trắc thiên văn thường có mái tròn?

Trả Lời: Thông thường mái nhà nếu không bằng thì cũng nghiêng, chỉ riêng mái
của các phòng quan trắc của đài thiên văn thì hình tròn, trông xa giống như
một cái bánh bao lớn. Phải chăng họ làm dáng cho nó hay chỉ để trông cho lạ
mắt?
Không phải như vậy, bởi mái tròn có tác dụng riêng của nó. Nhìn từ xa,
nóc đài thiên văn là một nửa hình cẩu, nhưng đến gẩn sẽ thấy nóc mái có
một rãnh hở chạy dài từ đỉnh xuống đến mép mái. Bước vào bên trong
phòng, rãnh hở đó là một cửa sổ lớn nhìn lên trời, ống kính thiên văn khổng
lồ chĩa lên trời qua cửa sổ lớn này.
Mái hình tròn của đài thiên văn được thiết kế để chuyên dụng cho kính
thiên văn viễn vọng. Mục tiêu quan trắc của loại kính viễn vọng này nằm rải
rác khắp bẩu trời. Vì thế, nếu thiết kế như những mái nhà bình thường thì rất
khó điều chỉnh ống kính về các mục tiêu. Trên trẩn nhà và xung quanh
tường, người ta lắp một số bánh xe và đường ray chạy bằng điện để điều
khiển nóc nhà di chuyển mọi góc độ, rất thuận tiện cho những người sử
dụng. Bố trí như vậy, dù ống kính thiên văn hướng về phía nào, chỉ cẩn điều
khiển nóc nhà chuyển động đưa cửa sổ đến trước ống kính, ánh sáng sẽ chiếu
tới và người quan sát có thể nhìn thấy bất cứ mục tiêu nào trên bẩu trời.
Khi không sử dụng, người ta đóng cửa sổ trên nóc nhà để bảo vệ kính
thiên văn không bị mưa gió làm ảnh hưởng. Đương nhiên, không phải tất cả
các phòng quan trắc của đài thiên văn đều thiết kế mái tròn. Một số phòng
quan trắc chỉ quan sát bẩu trời hướng Bắc – Nam nên chỉ cẩn thiết kế mái nhà
hình chữ nhật hoặc hình vuông.