Claude Monet: Người hoạ sĩ mở đầu cho trường phái ấn tượng

Claude Monet (1840 -1926) là danh hoạ nổi tiếng người Pháp, ông được mệnh danh là “người cha của hội họa ấn tượng”. Không chỉ là người sáng lập, Claude Monet còn là họa sĩ tiêu biểu và nổi tiếng số 1 của trường phái đặc biệt này. Kho tàng tác phẩm đồ sộ của ông là tài sản vô giá của hội hoạ Pháp cũng như thế giới. Tất cả đều được sáng tác trên quan điểm nghệ thuật nhận thức về thiên nhiên, con người nhất quán trọn đời của người nghệ sĩ tài hoa.

Xuất thân và tuổi thơ

Claude Monet sinh ra trong 1 gia đình buôn bán thực phẩm khô. Bố của ông muốn Monet tiếp tục kế nghiệp công việc. Tuy nhiên, ngay từ khi còn nhỏ cho đến thuở lên 5, sau khi cùng gia đình chuyển về Havre vùng Normandie, niềm đam mê với hội họa của Monet chưa một lần vơi cạn. Mãi đến năm 1856, Monet lần đầu được Eugène Boudin, 1 nghệ sĩ chuyên vẽ tranh trên bãi biển Normandie, dạy bảo những kỹ thuật vẽ đầu tiên.

Cuộc đời và sự nghiệp

Cuộc đời và sự nghiệp hội họa của Claude Monet có mối quan hệ mật thiết với nhau. Theo chân từng tác phẩm cũng chính là một phần của cuộc đời.

Người hoạ sĩ tiên phong cho trường phái ấn tượng

Những năm 1862 là thời gian Monet đến Paris theo Charles Gleyre học về nghệ thuật. Tại đây, ông gặp Pierre-Auguste Renoir, trở thành bạn thân, đồng sáng lập ra trường phái mới. Pierre-Auguste Renoir chính là người bạn thân cùng nhau vẽ tranh và gắn bó với Claude Monet đến cuối đời.

Trường phái hội hoạ ấn tượng cũng ra đời trong khoảng thời gian này. Đó là khi một số họa sĩ trẻ cho rằng những quy chuẩn hội hoạ được giảng dạy tại trường mỹ thuật đã khiến nghệ thuật trở nên cứng nhắc.

Thay vì sáng tác trong các xưởng vẽ với những giá trị giả tạo, Claude Monet cùng nhiều hoạ sĩ chung tư tưởng chọn vẽ tranh ngoài trời theo mẫu sống. Họ sử dụng những nét nhanh (các nét quệt, lượn, chấm,…) để thu tóm chuyển động của ánh sáng, bầu khí quyển, ghi lại chính xác khung cảnh thiên nhiên, con người trước mắt trong 1 cái nhìn tươi mới.

Dù mang trong mình hiệu ứng thị giác mới mẻ đầy độc đáo nhưng những bức tranh vượt “chuẩn” của các hoạ sĩ lại bị các phòng trưng bày “ghẻ lạnh”. Chính vì thế, năm 1874, Monet và những đồng nghiệp đã cùng nhau mở 1 triển lãm độc lập nhằm đưa tranh của mình đến với nhiều người.

Dựa theo tên gọi bức tranh “Impression, Sunrise” (còn gọi là “Impression, soleil levant” tức “Ấn tượng, Mặt trời mọc”) của Claude Monet, nhà phê bình Louis Leroy đã nhạo báng buổi triển lãm này bằng 1 bài báo với nhan đề: “The Exhibition of the Impressionists” (Buổi triển lãm của những họa sĩ trường phái ấn tượng). Cũng nhờ vậy mà thuật ngữ “Impressionism” nhanh chóng được tiếp thu, phổ biến rộng rãi để rồi tồn tại đến ngày nay.

Về sau, bức “Ấn tượng, Mặt trời mọc” được trưng bày tại Bảo tàng Marmottan Monet (Paris, Pháp). Năm 1985, tác phẩm này bị Philippe Jamin và Youssef Khimoun đánh cắp. Phải mất đến 5 năm sau đó, bức họa mới được tìm thấy, trao trả và tiếp tục trưng bày tại bảo tàng đến ngày nay.

Claude Monet: Họa sĩ của những khoảnh khắc phù du

“Nhà biểu tượng của màu sắc”, “Họa sĩ của những khoảnh khắc phù du”, đó là những gì người ta nhắc đến trong phong cách hội họa của Claude Monet. Tranh của ông coi trọng diễn tả ánh sáng và màu sắc, chú ý lột tả vẻ đẹp tươi mới, ấn tượng trung thực ở mức tuyệt đối. Công chúng đặc biệt yêu thích loạt tranh vẽ về khu cây, hoa súng của ông. Ngoài ra, Claude Monet còn vẽ những đống rơm, nhà thờ, hoa trên cánh đồng, cầu Waterloo…

Năm 1871, Claude Monet chuyển tới Argenteuil – quãng đẹp nhất của sông Seine. Tại đây, ông sống chung với vợ là Camille Doncieux và con trai. Hoạ sĩ người Pháp mua 1 chiếc thuyền, biến nó thành phòng vẽ cá nhân. Ông thường neo thuyền gần nhà, vẽ cảnh vật trước mắt. Camille cũng chính là nàng thơ” mờ ảo với gương mặt được che kín hoặc giấu mặt trong tranh của Monet.

Tuy nhiên, điều đó chỉ kéo dài trong thời gian từ 2 gặp gỡ (năm 1865), sống với nhau trong cảnh nghèo khó đến khi bà qua đời. Trong đó, bức Camille Holding a Posy of Violets được sáng tác năm 1876 thể hiện khá rõ vẻ xanh xao, mệt mỏi khi bà Camille mắc ung thư cổ tử cung.

Dù vậy, một số nhà phê bình cho rằng thái độ đó còn thể hiện sự ghê tởm của bà Camille khi Monet công khai tán tỉnh Alice Hoschede – bạn chung của 2 người.

Năm 1878, sau khi sinh con trai thứ 2, sức khoẻ ngày một báo động, bà từ giã cõi đời vào ngày 5/9/1879. Đến giờ phút đó, Monet vẫn đam mê vẽ Camille. Bức chân dung cuối cùng của vợ được Monet ghi lại khi bà nằm trên giường bệnh cho thấy tình yêu của ông với Camille. Sự ra đi của Camille khiến Monet vô cùng đau khổ khiến người hoạ sĩ này không còn tha thiết sáng tác 1 thời gian dài sau đó.

Dù nói vậy, ngày nay, thông tin về bà Camille Doncieux hay Camille Monet lại vô cùng hạn chế. Lí do là bởi tình nhân và cũng chính là người vợ thứ hai của họa sĩ nổi tiếng đã ghen lồng ghen lồng lộn với vợ trước. Bà yêu cầu Monet hủy hết đi toàn bộ kỷ vật một thời giữa 2 người bao gồm những lá thư, hình ảnh, cũng như bất cứ bằng chứng nào chứng minh sự tồn tại của Camille Doncieux.

Những năm 1880 và năm 1890, sự nghiệp hội họa của Monet đánh dấu thêm 1 dấu mốc đáng nhớ khi ông cho ra đời loạt tác phẩm về cảnh nhà thờ ở Rouen. Những bức tranh khắc họa 20 góc nhìn về nhà thờ Rouen tại các thời điểm khác nhau trong ngày. Chúng được trưng bày tại phòng tranh Durand-Ruel năm 1985. Cùng với đó, Claude Monet cũng vẽ seri tranh rất đáng chú ý về những bó cỏ khô trên đồng.

Cảnh vật do tận mắt Claude Monet chứng kiến đã được ông khắc hoạ đầy ấn tượng trong tranh. Trớ trêu thay, người hoạ sĩ tài danh này lại mất hoàn toàn thị lực mắt phải từ năm 1911. Năm 1922, mắt trái của ông cũng yếu rồi dần chuyển sang mù lòa.

Sau đợt mổ mắt, biến chứng mắt Monet xuất hiện khiến ông bị nhìn đôi, quan sát thấy những màu sắc không thực và biến dạng hình ảnh. Dù bệnh tật hoành hành nhưng Monet không hề rời giá vẽ…

Cũng từ đây, những bức tranh được thực hiện từ năm 1923 trở đi đều mang gam màu lạnh. Đó là bởi khi đó, người hoạ sĩ này không thể thấy được các mùa vàng, đỏ mà chỉ có thể nhìn màu xanh. Niềm cô đơn và tuyệt vọng thể hiện khá rõ trong những tác phẩm cuối đời của vị danh hoạ nổi tiếng người Pháp.

Một số tác phẩm tiêu biểu của danh họa Claude Monet

Nhắc đến Claude Monet là nhắc đến những tác phẩm hàng đầu mang trường phái ấn tượng. Tiêu biểu nhất chính là Impression, soleil levant – Tác phẩm mở đầu cho trường phía thế giới. Ngoài ra, bạn cũng đừng quên chiêm ngưỡng những tác phẩm sau nếu muốn thật sự thấu hiểu tài năng cũng như tâm tư, tình cảm của người hoạ sĩ này.

Theo thời gian, ngoài các tác phẩm được giới thiệu trong bài viết, các bạn có thể tìm hiểu 1 số bức tranh nổi tiếng như:  

• Le déjeuner sur l’herbe (Bữa ăn trên cỏ) (1865–1866)

• Mouth of the Seine (1865)

• Women in the Garden (Thiếu nữ trong vườn) (1866-67)

Tác phẩm Women in the Garden (Thiếu nữ trong vườn)

• On the Bank of the Seine, Bennecourt (1868)

• Jardin à Sainte-Adresse (1867)

• Westminster Bridge (The Thames below Westminster) (1871)

• Boulevard des Capucines (1873)

• Woman with a Parasol – Madame Monet and Her Son (1875)

• The Rue Montorgueil in Paris. Celebration of June 30th, 1878 (1878)

• Study of a Figure Outdoors: Woman with a Parasol (1886)

• Rouen Cathedral: The Facade at Sunset (1894)

Tác phẩm của Claude Monet gây ấn tượng mạnh mẽ cho người xem cũng như truyền cảm hứng mạnh mẽ cho rất nhiều hoạ sĩ theo trường phái ấn tượng sau này. Dù thế nào đi chăng nữa, có 1 điều có thể hoàn toàn chắc chắn: Nhân loại đã và sẽ còn ghi nhớ, trận trọng và chiêm ngưỡng những tác phẩm của ông trong hiện tại và tương lai.